Cerbera złocista

Cerbera złocista
	Systematyka
Domena	eukarionty
Królestwo	rośliny
Podkrólestwo	rośliny zielone
Nadgromada	rośliny telomowe
Gromada	rośliny naczyniowe
Podgromada	rośliny nasienne
Nadklasa	okrytonasienne
Klasa	Magnoliopsida
Nadrząd	astropodobne
Rząd	goryczkowce
Rodzina	toinowate
Rodzaj	cerbera
Gatunek	cerbera złocista
	Nazwa systematyczna
	Cerbera odollam ; Fruct. Sem. Pl. 2: 193 1791
	Kategoria zagrożenia (CKGZ)
	; najmniejszej troski
	Multimedia w Wikimedia Commons

Cerbera złocista (Cerbera odollam Gaertn.) – gatunek rośliny z rodziny toinowatych, pochodzący z tropikalnych rejonów Oceanu Indyjskiego i Pacyfiku. Roślina rozprzestrzenia się hydroforycznie, dzięki owocom dryfującym wzdłuż wybrzeża. Preferuje zaplecze namorzynów. Roślina zawiera silnie trujący sok mleczny. Najbardziej toksyczne jest bielmo nasion. Zawarty w nich glikozyd nasercowy zwany cerberyną może spowodować śmierć, stąd zwyczajowa nazwa „drzewo samobójców”^[5].

Morfologia

Pokrój: Wiecznie zielone drzewo osiągające wysokość do 15 m, korona zaokrąglona, kora szara, spękana.
Liście: Podługowato-owalne, ciemnozielone, błyszczące, o długości do 30 cm, z wyraźnie zaostrzoną końcówką.
Kwiaty: Kwiaty barwy białej i jaśminowym zapachu. W gardzieli korony widoczna żółta plamka, z czym wiąże się zwyczajowa nazwa angielska yellow-eyed cerbera^[6].
Owoce: Duże pestkowce, przypominający wyglądem owoc mango. Dojrzałe ciemnoczerwone, po opadnięciu egzokarp szybko czernieje i rozpada się. Mezokarp gruby, włóknisty, co pozwala owocom przez długi czas unosić się na wodzie, nie tracąc zdolności do kiełkowania.

Zastosowanie

Sadzona jako drzewo ozdobne, ekranujące i cieniodajne.
Drewno, lekkie i trwałe, wykorzystywane jest do budowy łodzi i w rękodziele artystycznym.
Różne części rośliny mają zastosowanie lecznicze^[5].
Do XIX w. na Madagaskarze stosowano zażywanie nasion podczas tzw. „sądów bożych”^[7]

Przypisy

↑ Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).
↑ Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-04-09] (ang.).
↑ Cerbera odollam. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-04-09]. (ang.).
↑ Cerbera odollam, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).
↑ ^a ^b Jolanta i Karol Węglarscy: Użyteczne rośliny tropików. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo naukowe, 2008, s. 91. ISBN 978-83-61320-17-3.
↑ Jolanta i Karol Węglarscy: Użyteczne rośliny tropików. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo naukowe, 2008, s. 90. ISBN 978-83-61320-17-3.
↑ Cerbera odollam. [w:] ncbi [on-line]. [dostęp 2013-04-09]. (ang.).

Bibliografia

Jolanta i Karol Węglarscy: Użyteczne rośliny tropików. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo naukowe, 2008. ISBN 978-83-61320-17-3..

[ruggiero-1] Michael A.M.A. Ruggiero Michael A.M.A. i inni, A Higher Level Classification of All Living Organisms, „PLOS One”, 10 (4), 2015, art. nr e0119248, DOI: 10.1371/journal.pone.0119248, PMID: 25923521, PMCID: PMC4418965 [dostęp 2020-02-20] (ang.).

[apweb-2] Peter F.P.F. Stevens Peter F.P.F., Angiosperm Phylogeny Website, Missouri Botanical Garden, 2001– [dostęp 2013-04-09] (ang.).

[3] Cerbera odollam. [w:] The Plant List [on-line]. [dostęp 2013-04-09]. (ang.).

[iucn-4] Cerbera odollam, [w:] The IUCN Red List of Threatened Species (ang.).

[uzyteczne-5] Jolanta i Karol Węglarscy: Użyteczne rośliny tropików. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo naukowe, 2008, s. 91. ISBN 978-83-61320-17-3.

[uzyteczne2-6] Jolanta i Karol Węglarscy: Użyteczne rośliny tropików. Szkice etnobotaniczne. Poznań: Bogucki Wydawnictwo naukowe, 2008, s. 90. ISBN 978-83-61320-17-3.

[7] Cerbera odollam. [w:] ncbi [on-line]. [dostęp 2013-04-09]. (ang.).

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]